Setswana: Ke mang yo o buang Setswana?

Gompieno Batswana ke setšhaba se se dirilweng ke dikarolwana tsa merafe e mengwe fela jaaka ditlhopha tse dingwe tsa ba ba buang puo ya Bantsho mo Aforika-Borwa wa sešweng jaana, bao kwa tshimologong ba faleletseng mo Aforika-Borwa go tswa kwa dikgaolong tsa molelwane wa Nigeria le Cameroun wa gompieno go tla mo Borwa jwa Aforika golo gongwe ka ngwagakgolo wa lesomenne. Botso jwa nnete jwa lereo ‘Tswana’ ke masaitseweng. Le fa go ntse jalo, go ya ka moantheropholoji, Isaac Schapera, le tswa mo thulaganyong ya ‘go kgaogana’ e ditlhopha tse di farologaneng tsa gompieno go tla mo Borwa jwa Aforika golo gongwe ka ngwagakgolo wa lesomenne. Botso jwa nnete jwa lereo ‘Tswana’ ke masaitseweng. Le fa go ntse jalo, go ya ka moantheropholoji, Isaac Schapera, le tswa mo thulaganyong ya ‘go kgaogana’ e ditlhopha tse di farologaneng tsa Batswana mo dingwakgolo tse di fetileng ba ne ba tswelela go kgaogana ka go tswa mo go ba bangwe (‘go tswa’ sk. ‘go tswa mo go ba bangwe/sengweng) gore ba tle ba ipope go nna setlhopha se sešwa sa Batswana ka ntlha ya go tlhoka go dumelana ka dilo dingwe, sekao, jaaka ka dikganetsano mabapi le tatelano ya bogosi.    

Setswana ke puo gape e e buiwang ke batho ba ba ipitsang Batswana. Gompieno jaana, Batswana ke karolo e e kgolo e e botlhokwa e e dirang baagi ba naga ya Botswana. Setswana ke puo ya Bantsho ba ba tlholegang kwa Niger le Congo ba ka boemo joo ba bidiwang CHUANA, COANA, CUANA, SETSWANA, SECHUANA, BEETJUANS. Ke puo ya bosetšhaba ya kwa Botswana e bile ke  nngwe ya dipuo di le lesomenngwe  tsa semmuso tsa Aforika-Borwa. E buiwa ke batho ba ka nna 3, 000 000 mo dinageng tsa Borwa jwa Aforikaborwa, Namibia le Zimbabwe di kopane.

Tswana (e mo bongweng e le moTswana kgotsa Motswana), mme mo (bontsing e le baTswana kgotsa Batswana) ke leina le batho ba, ba bidiwang ka lona e bile e le la puo ya bona ya Bantsho.

Click here for the Harvard, APA and Law Reference Guides.